Blog

Słowem wstępu

Prześwietlenie rentgenowskie (potocznie: rentgen lub RTG, ang. X-ray) to najstarsza metoda obrazowania, należąca jednocześnie do metod najczęściej stosowanych ze względu na swoją dostępność oraz szerokie zastosowanie. W badaniu tym wykorzystuje się wiązkę promieni X, skierowaną na dany obiekt, po którego drugiej stronie znajduje się płaszczyzna odbiorcza - klisza, specjalna płyta lub matryca przekazująca dane wprost do komputera. Promieniowanie jest w różnym stopniu zatrzymywane przez konkretne tkanki organizmu - i właśnie to zjawisko wykorzystuje się celem uwidocznienia elementów znajdujących się w ciele psa lub kota. Badania RTG wykorzystujemy w naszej przychodni weterynaryjnej w ramach diagnostyki obrazowej.

W jakim celu wykonuje się zdjęcia RTG?

Istnieje wiele wskazań do badania z użyciem promieniowania X:

• diagnostyka chorób lub urazów ortopedycznych: np. złamania, dysplazje, choroby zwyrodnieniowe stawów itp.
• ocena procesu leczenia np. w przypadku złamań
• diagnostyka niektórych chorób zwyrodnieniowych i wad wrodzonych kręgosłupa
• diagnostyka problemów związanych z obecnością guzów
• diagnostyka przewodu pokarmowego np. obecność ciał obcych w przewodzie pokarmowym, powiększenie wątroby, stany zapalne żołądka i jelit, diagnostyka rozszerzenia i skrętu żołądka
• diagnostyka chorób układu oddechowego oraz krążenia, np. zapalenie płuc, gromadzenie się płynu w klatce piersiowej, powiększenie sylwetki serca itp
• diagnostyka chorób układu wydalniczego np. uwidocznienie niektórych kamieni pęcherza moczowego lub nerek
• badania kontrastowe np. przewodu pokarmowego, pęcherza
• oraz wiele innych

Jak przygotować psa lub kota do badania RTG?

Przygotowanie pacjenta do badania zależy od wskazania do badania. Przed badaniem planowanym lub profilaktycznym lekarz weterynarii może zalecić wcześniejszą 12 godzinną głodówkę psa lub kota, jeśli konieczna będzie sedacja, celem wykonania zdjęć. W takim przypadku należy wcześniej wykonać również badania krwi, a w przypadku starszych zwierząt również badanie echo serca kwalifikujące do znieczulenia (które nie jest obojętne dla organizmu).
Również w przypadku przeprowadzania badania przewodu pokarmowego wskazane jest wykonywanie zdjęć RTG na czczo, a przy badaniu pęcherza moczowego - warto aby pies lub kot nie oddawał moczu przed badaniem.
Badanie RTG nie wymaga golenia ani moczenia sierści. Może być również wykonywane, jeśli zwierzę jest zaczipowane. Przed badaniem należy jednak zdjąć ze zwierzaka wszelkie metalowe, a często nawet plastikowe przedmioty - obroże, szelki, ubranka.

Czy przed badaniem RTG trzeba uśpić psa lub kota?

W trakcie badania RTG konieczne jest aby pies lub kot pozostawał przez określony czas w bezruchu, niekiedy w pozycji, która może mu sprawiać dyskomfort - w takich przypadkach wskazane może być zastosowanie farmakologicznych środków uspokajających. Szczególnie istotne jest to w przypadku badania pod kątem ortopedycznym, kiedy konieczne jest wykonanie serii zdjęć, w różnych pozycjach. Sedacja może również okazać się konieczna nawet w przypadku przeglądowych zdjęć np. jamy brzusznej, jeśli zwierzę jest mocno zdenerwowane.
Warto pamiętać, że nawet mimo wskazania do zastosowania znieczulenia - nie zawsze można je wykonać ze względu na stan zdrowia psa lub kota. Również nie wszystkie wskazania i pozycje zdjęć RTG wymagają farmakologicznego uspokojenia - wtedy takie zwierzę może zostać przytrzymane przez właściciela lub jednego z pracowników lecznicy. Opiekun przytrzymujący psa lub kota powinien zostać w odpowiedni sposób zabezpieczony, aby nie narażać się na działanie promieniowania X. Należy pamiętać, że osoba taka nie może być w ciąży ani cierpieć na choroby nowotworowe lub choroby tarczycy.

Jak przebiega badanie i jak ułożyć psa lub kota do badania RTG?

W trakcie badania rentgenowskiego zwierzę układane jest na stole, pod lampą rentgenowską, a nad płaszczyzną odbiorczą (klisza lub matryca). W zależności od wskazania do badania lekarz wybiera odpowiednią pozycję - może to być pozycja leżąca na boku (np przy przeglądowym zdjęciu jamy brzusznej), ale również pozycja leżąca na plecach (najczęściej z zastosowaniem specjalnych pozycjonerów) lub pozycje specyficzne dla konkretnych fragmentów ciała. Niekiedy konieczne może być zastosowanie materacy stabilizujących, a nawet i linek oraz taśm, stosowanych celem uzyskania określonej, niekiedy nienaturalnej dla zwierzęcia pozycji - wtedy też, jak było wcześniej wspomniane, konieczne jest zastosowanie farmakologicznych środków uspokajających.
Wykonanie zdjęcia trwa od kilkunastu sekund do kilku minut w zależności od używanego sprzętu.

Kiedy uzyskuje się wyniki badania RTG?

W przypadku zastosowania systemów bezpośrednich (matryc połączonych bezpośrednio z komputerem - jak w naszej lecznicy :), obraz RTG już po kilku sekundach jest gotowy do odczytu i oceny przez lekarza weterynarii. Na życzenie właściciela zdjęcia mogą zostać nagrane na płytę DVD razem z programem do ich odczytu.