Zerwanie więzadła krzyżowego przedniego z ang. cranial crucial ligament rupture jest jedną z najczęstszych chorób ortopedycznych psów, ale może występować także u kotów. Objawia się okresową lub stałą kulawizną kończyny tylnej, nasilającą się po wysiłku lub dłuższym odpoczynku np. śnie. Przyjmuje się, że najbardziej narażone są psy, których masa ciała wynosi więcej niż 22 kg, ale może występować także u mniejszych i lżejszych psów.
Wśród ras, u których choroba ta występuje częściej, wymienia się:
- Golden retrievery
- Labrador retrivery
- Buldogi Angielskie,
- Staffordshire Bulteriery
- Rottweilery
- Akity
- Nowofunlandy
- Bernardyny
- Mastiffy
Do tej pory nie określono jednoznacznie przyczyny problemu, jednak za najbardziej prawdopodobne uważa się zmiany zwyrodnieniowe więzadła będące efektem jego mikrouszkodzeń na skutek przeciążania. Znaczenie ma tutaj jego rola w ograniczaniu ruchu przedniego kości piszczelowej względem kości udowej. Porównując budowę stawu kolanowego psa i człowieka, wydaje się jasne, dlaczego u psów to nie uraz (tak jak u ludzi) najczęściej doprowadza do zerwania więzadła (ryc.1). Niestety, u ok. 50% pacjentów w przeciągu 12-18 miesięcy od rozpoznania zerwania więzadła krzyżowego dochodzi do jego zerwania w drugim stawie.
Skąd wiadomo, że u naszego psa doszło do zerwania więzadła krzyżowego przedniego?
Diagnozę stawia się na podstawie wywiadu z właścicielem zwierzęcia i badania klinicznego (w którym lekarz sprawdza jak porusza się zwierzę, a następnie dokładnie bada kości, stawy i mięśnie). Ostateczne rozpoznanie stawiane jest na podstawie dwóch testów oceniających stabilność stawu kolanowego: testu szufladowego i testu kompresji piszczeli. Dodatnie wyniki obu tych testów jednoznacznie wskazują na zerwanie więzadła krzyżowego przedniego.
Często, szczególnie u zwierząt u których choroba trwa dłużej niż kilka dni czy tygodni zaleca się wykonanie badań dodatkowych tzn. badania rentgenowskiego i/lub ultrasonograficznego stawu kolanowego. Ich celem nie jest potwierdzenie czy też wykluczenie choroby (!) a ocena pozostałych struktur stawowych: łąkotek przyśrodkowej i bocznej (które często ulegają uszkodzeniu), chrząstek stawowych, ilości mazi stawowej, więzadeł pobocznych i innych. Istotnym czynnikiem rokowniczym (a więc wpływającym na możliwość całkowitego powrotu do zdrowia) jest także obecność zmian zwyrodnieniowych w stawie (OA, osteoarthritis), będących konsekwencją jego niestabilności.
Czy zerwanie więzadła krzyżowego przedniego u psa lub kota wymaga leczenia?
Tak, im szybciej udamy się do lekarza weterynarii, który prawidłowo zdiagnozuje pacjenta i dobierze odpowiednią metodę leczenia tym większe szanse na całkowity powrót do sprawności kończyny i całkowite odzyskanie zdolności do ruchu. Jest więc o co walczyć :).
Metod leczenia choroby jest wiele, trudno dzielić je na lepsze i gorsze, a powinno na bardziej i mniej odpowiednie dla danego pacjenta. Ale o tym w następnym artykule :).
Ryc. 1 Porównanie budowy stawów kolanowych u człowieka i psa. Na niebiesko i biało zaznaczono schematycznie kości udowe i kości piszczelowe. Zwróć uwagę na kąt między nimi w pozycji stojącej: u człowieka to ok. 180ᵒ, u psa ok. 135ᵒ. Z tego powodu więzadło krzyżowe poddawane jest stale (!) naprężeniom.