Zespół przedsionkowy to zespół objawów neurologicznych, które mogą dotyczyć zarówno psów jak i kotów. Obejmuje on problemy z utrzymaniem równowagi, upadki, występowanie oczopląsu (najczęściej poziomego), niekiedy nudności i wymioty, oraz ogólną chwiejność chodu.
Czym jest układ przedsionkowy?
Układ przedsionkowy kontroluje równowagę i postrzeganie zwierzęcia w przestrzeni - receptory wykrywają pozycję głowy w stosunku do ciała i otoczenia. Informacja ta zostaje przekazana do mózgu, a stamtąd do reszty organizmu (w tym między innymi mięśni). Układ przedsionkowy składa się z receptorów czuciowych: kanałów półkolistych i błędnika błoniastego (umiejscowionych w uchu wewnętrznym), nerwów przewodzących impulsy oraz centrum kontrolnego w mózgu: jąder przedsionkowych położonych w pniu mózgu (cztery po każdej stronie ciała), dwóch brzusznych konarów móżdżku oraz płatu kłaczkowo-grudkowy móżdżku . W związku z lokalizacją problemu wyróżniamy więc zespół przedsionkowy obwodowy lub ośrodkowy.
Jakie objawy najczęściej towarzyszą zespołowi przedsionkowemu u psów i kotów?
- zachwiania równowagi
- upadki
- przekrzywienie głowy (kiedy jedno ucho znajduje się niżej niż drugie)
- oczopląs - najczęściej poziomy (szybkie ruchy oczu z boku na bok)
- ogólna chwiejność, a niekiedy krążenie po kole (po dużym okręgu)
- nudności, które mogą prowadzić do spadku apetytu i/lub wymiotów
- niekiedy utrata słuchu
- w przypadku ośrodkowego zespołu przedsionkowego również objawy z różnych nerwów czaszkowych, zaburzenia świadomości itp
Jakie mogą być przyczyny występowania zespołu przedsionkowego?
W przypadku zespołu przedsionkowego obwodowego problem związany jest z receptorami znajdującymi się w uchu wewnętrznym i może być wywołany między innymi przez:
- zapalenie ucha środkowego lub/i wewnętrznego
- polipy wewnątrz ucha środkowego
- nowotwory w obrębie ucha środkowego
- urazy (np. po wypadkach samochodowych)
- geriatryczny zespół przedsionkowy (o nieustalonych przyczynach, dotyczy najczęściej psów starszych)
- działanie substancji ototoksycznych
- niedoczynność tarczycy
W przypadku zespołu przedsionkowego ośrodkowego problem dotyczy centrum kontrolnego znajdującego się w mózgu:
- zapalenie mózgu i opon mózgowych
- pierwotną lub wtórną chorobę nowotworową
- cysty
- uszkodzenia tła naczyniowego
- choroby zakaźne
- zatrucie lekami
- itp.
Zespół przedsionkowy - rozpoznanie
Rozpoznanie zespołu przedsionkowego najczęściej nie nastręcza lekarzowi weterynarii wielkich trudności. W celu ustalenia odpowiedniego leczenia konieczne jest jednak ustalenie przyczyny problemu poprzez wykonanie badań obejmujących między innymi pełne badanie kliniczne i neurologiczne, badania krwi wraz z panelem tarczycowym, badanie otoskopowe uszu, niekiedy z pobraniem materiału do badań bakteriologicznych, zdjęcie RTG puszek bębenkowych, a ostatecznie również rezonansu magnetycznego.
Zapraszamy na konsultacje neurologiczne do naszego gabinetu weterynaryjnego. Diagnozujemy i leczymy zwierzęta z problemami neurologicznymi.
Zespół przedsionkowy - leczenie
Leczenie zespołu przedsionkowego dobierane jest przez lekarza weterynarii w zależności od przyczyny wywołującej objawy. W niektórych przypadkach (np. geriatryczny zespół przedsionkowy) wystarczające jest leczenie objawowe, obejmujące płynoterapię, leki zapobiegające nudnościom oraz leki poprawiające krążenie w naczyniach włosowatych mózgu. W przypadkach związanych z zapaleniem konieczne może być wprowadzenie sterydoterapii lub antybiotykoterapii celowanej, a niekiedy (jeśli mamy do czynienia z polipami lub nowotworem) postępowanie operacyjne.
Zespół przedsionkowy – rokowanie
W przypadku zespołów przedsionkowych obwodowych przy wprowadzeniu odpowiedniego leczenia rokowanie zazwyczaj jest dobre. Poprawa funkcji motorycznych może nastąpić już po kilku dniach, ale całkowity powrót do zdrowia może trwać tygodnie, a niekiedy miesiące. Przekrzywienie głowy bywa nieodwracalne.
Jeśli mamy do czynienia z zespołem przedsionkowym ośrodkowym - rokowanie zależne jest od przyczyny i oceniane indywidualnie przez lekarza weterynarii.